Wat is het verschil tussen geluid en lawaai?

Cochleaire implantaten zijn van ver gekomen sinds de introductie in de jaren zeventig. De meest opvallende vooruitgangen van de afgelopen jaren hebben te maken met de manier waarop de audioprocessor geluid verwerkt: technologieën zoals windruisonderdrukking bijvoorbeeld.

Windruisonderdrukking valt onder de bredere categorie van het verminderen van lawaai. Maar wat is dit lawaai precies, en hoe onderdrukt een audioprocessor dit?

Voordat we kijken hoe dit principe werkt, doen we eerst een stapje terug. We moeten definiëren wat ‘lawaai’ betekent. Sterker nog: we moeten kijken naar de bredere vraag wat is geluid eigenlijk?

Wat is geluid?

Geluid ontstaat als een trilling: het zijn golven in de lucht die heen en weer trillen. Maar geluid is niet hetzelfde als horen. Pas wanneer die trillingen je oor bereiken, worden ze omgezet in elektronische signalen die je brein interpreteert als gehoor.
Wind heeft bijvoorbeeld van nature geen geluid. Pas wanneer de wind een fysiek object laat trillen, kunnen we het horen. Deze video legt in het Engels gedetailleerd uit wat het is:

https://www.youtube.com/watch?v=flIAxGsV1q0

Wat is lawaai?

Alle geluiden hebben met elkaar gemeen dat het trillingen zijn. Er is geen fysiek verschil tussen lawaai of een aangenaam geluid. Het verschil zit hem erin hoe je als luisteraar op deze geluiden reageert. Lawaai is ieder geluid dat je niet wil horen.

Laten we wind als voorbeeld nemen. Het is een warme zomermiddag, je maakt een wandeling door het bos en je hoort de wind door de bomen waaien. Is dat lawaai, of vind je het juist wel een fijn geluid? Wat maakt deze wind anders dan de wind die het moeilijk maakt om een gesprek te volgen? Het zijn allebei geluidstrillingen.

Het enige verschil is dat je de ene wind wel graag wil horen, en de andere niet.

Gehoorexperts noemen dit ook wel luisterintentie, wat inhoudt dat een hetzelfde geluid zowel ‘lawaai’ als ‘niet-lawaai’ kan zijn, afhankelijk van hoe je het wil horen.

Het verschil tussen lawaai en andere geluiden

Ons brein weet het verschil tussen lawaai en niet-lawaai en focust zich automatisch op die geluiden die je wil horen. Dit is luisterintentie. Als je je in een lawaaierige omgeving op iemands stem focust, dempt je brein vanzelf de achtergrondgeluiden.

Stel: je zit tv te kijken en iemand begint opeens tegen je te praten. Welk geluid is het lawaai: de tv of de stem van de persoon die tegen je praat? Het hangt er maar net vanaf welke van de twee je liever wil horen. Als je liever met de persoon praat, beschouw je de tv als het lawaai. Wil je liever het tv-programma volgen, is de stem van de persoon het lawaai. Allebei zijn het geluidstrillingen; je hersenen zijn in staat om te bepalen welke jij wil oppikken en welke niet.

Lawaai verminderen

Wat heeft dit allemaal te maken met technologieën als windruisonderdrukking?  Geluidsverwerking technologieën zijn gemaakt om de werking van je brein na te bootsen: ze herkennen welke geluiden je wil horen en welke niet.

Hoe doen ze dat?

Lees er meer over in onze volgende blogpost.