“MED-EL İmplantına Geçmek Şimdiye Kadar Aldığım En İyi Karardı” – Enid’in Hikayesi

Bazı insanlar için işitebilmek oldukça hızlı bir süreçtir. Ancak diğerleri için işitebilmek ömür boyu sürebilir.

60 yaşındaki Enid Chapman tüm hayatı boyunca işitme kayıplı idi. Çocukluk yıllarında işitme cihazlarıyla yaşadığı sıkıntılardan sonra 2000 yılında ilk koklear implantını taktı. Ancak implantlı kulağından gelen konuşmaları hala anlayamadı. Birkaç yıl önce diğer kulağına MED-EL implantı takılan Enid hayatında ilk kez konuşmaları kolayca duymaya başladı – büyük bir başarı.

2019’un başlarında, Enid ilk ameliyat olduğu tarafa da bir MED-EL implantı taktırmak için yeniden ameliyat oldu. Sonuç? Enid’den bize kendi sözleri ile söylemesini istedik.

Doğuştan İşitme Kayıplı

Benim adım Enid. Batı Avustralya’da yaşıyorum. Perth CICADA grubunun yönetimini yapmanın yanında birçok sosyal faaliyette bulunuyorum. Daha çok engelli gençlere ve özel ihtiyaçları olan diğer insanlara yardım ediyorum. Ayrıca bir kilise programı ile yaşlılara da yardım ediyorum.

İnsanlarla bir arada olmayı ve sohbetlere katılmayı severim. Ama her zaman böyle değildim. İşitme kayıplı olarak doğdum. Fakat işitemediğim hemen fark edilmedi.. Yaklaşık iki yaşlarındayken, bazı şeylere neden tepki vermediğimi anlamaya çalıştıklarında işitme kayıplı olduğumu fark ettiler. O günün şartlarında fazla bir şey yapılamadı çünkü Hindistan’da yaşıyorduk ve teknoloji fazla gelişmemişti. Yedi yaşındayken ailem İngiltere’ye yerleşmeye karar verdi ve sonunda orada bir odyoloğa muayene olabildim. Aileme, “Farkında mısınız kızınız işitme engelli ve dudak okuyor?” dedi.

Konuşmayı Öğrenme

İşitme cihazı kullanmama karar verdiler. Sağ kulağımdan biraz işitebildiğim için o kulağıma işitme cihazı takıldı. Sol kulağımdan fayda göremeyeceğim için sadece tek kulağıma işitme cihazı taktılar. Küçükken işaret dili kullandım ve sadece birkaç kelime söyleyebildim. İngiltere’de işitme engelliler için küçük bir birimin bulunduğu özel bir okula gittim. Bir sürü arkadaşım oldu ama hepsi işaret dili kullanıyordu. İşitme engelliler biriminde bize ses tellerini kullanmayı öğrettiler.

Eğitimler sırasında yüksek sesle okuma yapmamız gerekiyordu – kendi sesimizi duyabilmemiz için bize kulaklık taktılar ve bu şekilde kelimeleri doğru söylememizi sağladılar. Diğer insanlarla iletişim kurabilmek için ses tellerimizi kullanabilmemiz gerektiğini fark ettim. O zamandan sonra düzgün konuşmaya başlayabildim.
Bazı ağır işitme engelli kişiler gibi sağır sese sahip değilim.

14 yaşında Avustralya’ya geldiğimde eğitim konusunda hala sorunlar yaşıyordum. Sınıfa ayak uyduramıyor ve çok zorlanıyordum. Daha sonra, çok hoş bir adam olan Bay Garcia ile tanıştım. Bize, “Diğer kulağını hala kullanabilirsin, kullanamayacağını söylemelerinin nedenini bilmiyorum. Çevrendeki sesleri dengeli bir şekilde duymalısın” dedi. On beş yaşındayken diğer kulağıma da işitme cihazı verdi. Kulak kalıplarım küçüldü ve cihazlarımda çok fazla ötme oluyordu. Eskisine göre daha iyiydi ama hala zorluk çekiyordum.

Koklear İmplant Maceram

Dudak okuma dersleri verirken koklear implant hakkında bilgi sahibi oldum. Pek çok öğrencim vardı. Bazıları işitme cihazı takıyor ve bazıları ise koklear implant taktırmayı düşünüyordu. O günlerde koklear implant oldukça yeniydi ve herkes daha yeni yeni koklear implantın ne olduğunu ve kimler için uygun olduğunu öğrenmeye başlamıştı. Sınıftaki bir bayan koklear implant için uygundu. Ameliyat oldu ve sınıfa geri döndüğünde bize ne kadar memnun olduğunu anlatmaya başladı. Bu sayede, sınıftaki diğer öğrencilerde koklear implanta uygun aday olmayı çok istediler.

Sıra bana geldiğinde “Sen neden koklear implant taktırmıyorsun?” diye sordular. Ben de “Bilmiyorum. Zaten iki tane işitme cihazı kullanıyorum. Bunun bende işe yarayıp yaramayacağından emin değilim” dedim.

Koklear implant taktırıp taktırmama konusunda karar verirken epey bir zaman geçti. Diğerlerinden duyduklarım sayesinde, belki artık bunu denemenin zamanı geldiğini düşündüm. İşitme cihazlarımdan çok fazla ötme gürültüsü geliyordu ve bu ötme bende çok fazla baş ağrısı yapıyordu. Depresyona giriyordum ve bu durum beni zihinsel olarak etkiliyordu. Feedback gürültüsü sosyalleşmemi çok zorlaştırıyordu. Düşüncelerim ve başkalarına yardım etme kabiliyetim etkileniyordu. “Başkalarına yardım etmek istiyorsam, önce kendime yardım etmem gerekiyor” diye düşündüm. Sonunda koklear implant olmaya karar verdim.

İlk Koklear İmplant

İlk implantım 2000 yılında takıldı. O zamanlar MED-EL Avustralya’da olmadığından farklı bir marka implant takıldı. İlk günlerde kendimi daha çok kobay gibi hissettim. Kötü kulağım olan sol kulağıma implant takıldı. Kulağımda biraz işitme kalması umuduyla elektrot dizisinin tamamını kokleama yerleştirmediler. Duyduğum sesleri anlamayı öğrenmek uzun zaman aldı çünkü işin çoğunu iyi kulağım yapıyordu. Yavaş yavaş işitmeyi öğrendim ama konuşmayı pek anlayamıyordum. Sadece çevresel sesleri duydum.

İlk başta tüm sesler robotik geliyordu. Kadın ve çocuk sesleri birbirine çok benziyordu. Erkek sesleri de çok benzerdi. Bu yüzden bir kadının sesi ile bir erkeğin sesi hatta bir çocuğun sesi arasında ayrım yapmak zordu. Bu robotik ses yüzünden hepsi neredeyse aynı geliyordu. Ama buna alıştım. Beynim seslerin doğal tarafını almaya başladı ve her şey daha doğal hale gelmeye başladı. İmplant, işitmesi daha kötü olan kulağıma takıldığı için ve çok fazla konuşma yapmadığım için hala dudak okumak zorunda kaldım. Ancak çevresel sesleri duyabildim ve bu bana çok yardımcı oldu.

İkinci Koklear İmplant

2011 yılında sağ kulak ameliyatımı yaptırdım. Bu implantı taktırma kararım daha uzun sürdü çünkü var olan rezidüel (kalıntı) işitmemi kaybetmek istemiyordum. Ama ötme yüzünden işitme cihazımdan memnun değildim. Sol kulağımdaki ötmeyi sağ kulağımla duyuyordum ve çok rahatsız oluyordum. Ötme sesini ortadan kaldırmak için diğer kulağıma da implant taktırma vaktimin geldiğini biliyordum.

Koklear implant merkezindeki ekip testlerimi yaptı ve ilk implantım o kadar başarılı olmadığı için bu kulağıma MED-EL denemeyi düşündüklerini söylediler. MED-EL daha yeni Avustralya’ya gelmişti. İmplantları alçak frekanslarda daha iyi bir işitme ve daha doğal sesler sunuyordu. Bu yüzden denemek istedim. Elektrot dizileri de rezidüel (kalıntı) işitmenizi mümkün olduğunca korumak için tasarlanmıştı. Ben de elimden geldiğince doğal işitmemi korumak istiyordum.

MED-EL implantına sahip olmak şimdiye kadar yaptığım en iyi şey çünkü sesler çok daha iyi geliyor.

Belki de daha iyi duyan kulağım olduğu içindi ama sesleri anında tanıyabiliyordum. Her şey anında gerçekleşti. Ayar yapılması ve doğru ses seviyelerinin belirlenmesi biraz zaman aldı. Ancak ilk implantımınki kadar uzun sürmedi. MED-EL implantımın ayarı çok daha kolaydı.

Koklear İmplantlarla Yaşam

İkinci implantım takıldıktan sonra yaşam oldukça iyiydi. Daha iyi iletişim kurabildim. Tüm sosyal projelerime katılırken kendimi daha rahat hissettim. Daha çok arkadaş edindim ve daha fazla etkileşime girdim. Kendimi gürültülü yerlere gitmeye, daha fazla insanla tanışmaya ve insanlara yardım etmeye zorladım. Çünkü kendi kendime dedim ki “evde kalırsam kimseye gerçekten yardımcı olamam. Bu yüzden dışarı çıkmak zorundaydım.” Gürültülü bir yer olması beni dışarı çıkmaktan alıkoyamazdı.

İnsanlarla tanıştığımda, durumun eğlenceli tarafını görmeye çalışıyorum. Bir insanın ne dediğini anlayamıyorsam, onlara açıklıyorum: “Bak seni gerçekten iyi duyamıyorum, bunu mu demek istediniz?”

Sonrasında güzel bir kahkaha atarlar. Bu çok iyi bir şey çünkü diğer insanları nasıl hissettiğiniz ve neler yaşadığınız konusunda eğitiyorsunuz ve sizi sahiplenebiliyorlar. Ama evde kalmanın, hiçbir şey yapmamanın ve kimseye yardımcı olmamamın da bana hiç yardımı olmuyor. İşte bu yüzden diğer insanlarla olabildiğince fazla beraber olmaya çalışıyorum.

Üçüncü Koklear İmplant

Yakın zamanda sol kulağımdan yeniden ameliyat oldum. MED-EL implantı takıldı. Büyük bir değişiklik, çok büyük bir değişiklik oldu. İlk fark ettiğim şey artık sol kulağımdan konuşma seslerini duyabiliyordum. İmplant açılışında, söylenen gerçek kelimeleri duyabildiğim için çok heyecanlıydım.

Eve dönüş yolunda, 60 yıldır ilk defa o kulaktan konuşma seslerini duyabildiğim için sevinç ve mutluluk gözyaşları döktüm.

Australian Hearing’in (rehabilitasyon merkezi) verdiği tüm rehabilitasyon egzersizlerini yapıyorum. Çok fazla dinleme egzersizi yapıyorum. Bir işlemciyi çıkarıyorum ve diğerini çalıştırıyorum. Sol kulağımda konuşma sesleri henüz tamamen doğal gelmiyor. Sesler farklı. Sesler fısıltı gibi veya seslerinde guruldama sesi varmış gibi geliyor. Sağ implantımı çok uzun süredir kullandığım için sesler daha doğal geliyor. Konuşmadaki peltek sesleri hatta aksanları bile duyabiliyorum. Bir bayanla konuşuyordum ve dedim ki, “Oh, Güney Afrika’dan mısın?”. O da dedi ki “Aksanımı nasıl anladın?”.

Aksanları sol kulağımla henüz anlayamıyorum. İlk günlerim ve hala doğru dengeyi sağlamaya çalışıyorum. Çevresel sesler ve konuşma sesleri henüz tam olarak senkronize olamıyorlar. Sağ kulağımın her şeye hükmetmeye çalıştığı bir süreçteyim. Odyoloğum, Chris Broadbent inanılmaz birisi. Sesleri rahat ettiğim bir seviyeye getirerek ayarımı güçlendirdi ve anlatamayacağım kadar güzel bir deneyim oldu. Artık müzikten zevk alabiliyorum. Bu gerçekten çok güzel ve tarif edilemez.

MED-EL koklear implant taktırmak benim için gerçek bir mucizeydi.

Teşekkürler, Enid!

MED-EL’in rezidüel işitmenizden en iyi şekilde faydalanmak için elektrotlarını nasıl tasarladığını öğrenin.

SONNET 2’yi duydunuz mu? En yeni koklear implant ses işlemcimizin sizler için nasıl geliştirildiğini keşfedin.