Evde Rehabilitasyon: ‘Önce Dinlemek’ Nedir?

Bu Evde Rehabilitasyon yazısı önce dinlemek stratejisi hakkındadır. Bu stratejide görsel ipucu vermeden önce işitsel bilgi verilir. Başka bir deyişle, bir eylemi yapmadan önce, eylemin sözlerle ifade edilmesidir. Bu strateji çocukların dinleme becerilerini geliştirmesine yardımcı olur. Sınıfta öğrenmesi ve konuşma dilinin gelişmesi için dinleme çok önemli bir beceridir.

Uzman ‘Önce Dinlemek’, anlatıyor.

Önce Dinlemek Neden Önemlidir?

Çocuğunuzun beyninin işitsel bilgilerin işlenmesinden sorumlu kısmını geliştirmek için “Önce Dinleme” stratejisini kullanmalısınız. Normal işiten bir bebek doğumdan yaklaşık 20 hafta önce işitmeye başlar. Fakat çok ileri derecede işitme kaybı olan bir bebek koklear implant olana kadar (12 ay civarına kadar) hiçbir şey duymamış olabilir. Bu durum, önemli erken işitsel girdileri kaçırdığı anlamına gelir.

Bir bebeğin beyni, yaşamın ilk üç buçuk yılında beyin plastisitesinden dolayı kolayca şekillendirilebilir. Deneyimlerinden ve çevreden hızlı bir şekilde öğrenebilir ve beyin gereken değişiklikleri yapabilir. Bir çocuk işitsel bilgi alarak, duyduğu sesleri işlemlediğinde beyindeki işitsel yollar gelişir. Ancak, işitme kayıplı olan çocukların beyninin işitsel erişimi olmadığı ya da kısıtlı olduğu bir süre olmuştur. Bu nedenle, bu işitsel yolları beyinde geliştirmek için daha az zamanları olmuştur. “Önce Dinlemek”, beynin işitsel yolları ve çocuğunuzun dinleme becerilerini işitsel bilgiye odaklanması için teşvik ederek güçlendirmeyi amaçlar

Çocuğum ile Önce Dinlemeyi Nasıl Kullanabilirim?

Bu stratejiyi günlük rutininizde kolayca kullanabilirsiniz. Çocuğunuz ile birşeyi görmeden ve yapmadan önce görecekleriniz ve yapacaklarınız hakkında konuşunuz. Bunu yaptığınızda, çocuğunuz işitsel bilgilere (konuşmanıza) odaklanacak ve daha sonra duyduklarını gördükleri ile birleştirip işitsel becerilerini geliştirecektir.

Bu videoda, Çiğdem’in annesi Çiğdem ile beraber bebeğe banyo yaptırma oyunu oynarken “Önce Dinleme” stratejisini uygulamaya çalışıyor. Çiğdem ’nin annesi önce ne yapacaklarını sorar ve söyler. Çiğdem’in annesi “Önce Dinleme” stratejisini uygulamaya çalışıyor. Önce ne yapacaklarını sorar ve söyler. Örn: Temiz kıyafeti eline almadan önce, ‘temiz kıyafet giydireceğiz’, diyor.

Aşağıda çocuklarınız ile yapabileceğiniz farklı aktivite önerileri bulabilirsiniz.

Küçük Çocuklar ile Hangi Aktiviteleri Yapabiliriz?

Çocuğunuz ile bir eylemi tamamlamadan hemen önce duraklayınız ve önce bunun hakkında konuşunuz. Örneğin;
- Çocuğunuzun yemek zamanı geldiğinde, mutfağa gitmeden önce “Yemek zamanı geldi”, makarnayı masaya koymadan önce “Mmm makarna yiyeceğiz”, kirli elleri göstermeden önce ona “Ooo, ellerin çok kirli”, lavaboya gitmeden önce “Hadi onları yıkayalım” deyin.
- Dışarı çıkma zamanı geldiğinde, kapıya gitmeden önce “Şimdi dışarı çıkacağız”, ayakkabılarınızı elinize almadan önce “Hadi ayakkabılarını giyelim”, kapıyı açmadan önce “Kapıyı açalım” deyin.
Gün boyunca rutin aktivitelerinizi çocuğunuz ile paylaşırken herhangi bir şey yapmadan önce anahtar kelimeleri (en önemli kelimeler) vurgulayarak ne yapacağınızı söyleyiniz. Çocuğunuz ile birlikte rutinlerinizi uygularken bu anahtar kelimeleri ve cümleleri tekrarlayınız.

Büyük Çocuklar ile Hangi Aktiviteleri Yapabiliriz?

Çocuğunuz ile kitap okurken, sonraki sayfaya veya kapak altındaki resime hızlıca bir göz atınız. Çocuğunuza, sayfayı veya resmi göstermeden önce, ne olacağı veya kapağın altından ne çıkabileceği hakkında konuşunuz. Sonraki sayfada ya da kapağın altında ne olabileceği hakkında tahminde bulununuz ya da çocuğunuzdan tahmin etmesini isteyiniz. Bu, onların görsel bilgileri almadan (resmi görmeden önce) işitsel bilgilere (söylediklerinize) odaklanmalarını teşvik edecektir.
Çocuğunuz ile bir diyalog örneği; Çocuğunuza yemeğin adını söylemeden önce, size ne yiyeceğini sorduğu zaman, yemeğin adını söylemek yerine yemek hakkında ipuçları veriniz. “Bu akşam biz babanın en sevdiği yemeği yiyeceğiz. İçinde domates var. Domatesli makarna yiyeceğiz.”
Bir resim veya bir oyuncağı saklayıp, hangi objeyi sakladığınızı bulma oyunu oynayabilirsiniz. Sakladığınız objenin özelliklerinden bahsediniz veya çocuğunuzun obje ile ilgili sorular sormasına teşvik ediniz. Çocuğunuza, ne sakladığınızı göstermeden önce, sakladığınız oyuncak hakkında ipuçları veririz. Örneğin: “Elimde küçük bir oyuncak hayvan var. Bu oyuncak hayvan sarı, uzun bir boynu ve kahverengi noktaları var. Bu bir…(zürafa)”.

“Önce Dinlemek” anlatan ve gösteren başka videoları buradan izleyebilirsiniz.