Presbiakuzi Nedir? Yaşa Bağlı İşitme Kaybı Rehberi

Presbiakuzi, her iki kulakta da yavaş ilerleyen bir işitme kaybıdır. İnsanların işitme yetisini kaybetmesinin en yaygın nedenidir ve yaşlanma sürecinin doğal bir parçasıdır.

Şimdi belirtilerine, nedenlerine ve sonuçlarına birlikte bakalım. Ayrıca, presbiakuzinin ortaya çıkmasını önlemeye veya riskini azaltmaya yardımcı olabilecek yollar ile yaygın tedavileri de inceleyeceğiz.

Presbiakuzi Nedir?

Presbiakuzi, yaşla birlikte yavaşça gelişen bir sensörinöral işitme kaybı türüdür. İç kulaktaki hücreler yaşla birlikte kademeli olarak bozulduğu için bu durum, seslerin beyne eskisi kadar etkili ulaşamamasına yol açar. Presbiakuzi hafif dereceden, ileri dereceye kadar değişebilir ve genellikle her iki kulağı aynı anda etkiler.

Çok yaygındır; ABD’de 65 yaş üzerindeki her üç kişiden biri ve 70 yaş üzerindeki her iki kişiden biri presbiakuzi yaşar.

Tıpta Presbiakuzi Nedir?

“Presbycusis” sözcüğü Yunanca “yaşlı” (presbys) ve “işitme” (akousis) kelimelerinden gelir. Kısaca, “presbiakuzi ne demek?” sorusunun yanıtı: yaşa bağlı işitme kaybıdır. Günlük dilde en sık bu ifadeyle anılır.

Presbiakuzi Nasıl Telaffuz Edilir?

Presbiakuzi, Türkçede ‘pres-bi-a-ku-zi’ şeklinde telaffuz edilir. Ayrıca ‘presbiakuzi’ olarak yazılır ve ‘pres-bi-a-ku-zi’ şeklinde okunur.

Presbiakuziye Ne Sebep Olur?

İç kulağımız, stereosilya denen binlerce küçük tüy hücresiyle kaplıdır. Ses titreşimi kulağımıza ulaştığında bu hücreler hareket eder, işitsel siniri uyarır ve sinyaller beyne iletilir. Yaşla birlikte bu hücreler sertleşebilir, yıpranabilir ya da ölebilir; bu da işitmeyi etkiler.

Yaşa bağlı işitme genellikle kırklı yaşların sonu ile ellili yaşların başında başlar ve zamanla yavaşça ilerler. Bunun yanı sıra riski artıran bazı etkenler ve tıbbi durumlar da vardır.

Presbiakuzi Risk Faktörleri

Aşağıdaki etkenler, yaşa bağlı işitme kaybı riskinizi artırabilir:

• Ailede işitme kaybı öyküsü
• Uzun süre yüksek sese maruz kalma
• Cıva ve kurşun gibi ağır metallere maruz kalma
• Bazı ilaçlar (örneğin bazı antibiyotikler ve kemoterapi)
• Sigara kullanımı

Tıbbi Durumlar ve Presbiakuzi

Araştırmalar, bazı yaşlılıkla ilişkili tıbbi durumların işitme kaybıyla ilişkili olabileceğini göstermektedir. Örneğin:

• Kalp-damar hastalıkları
• Diyabet
• Hipertansiyon (yüksek tansiyon)
• İnme

Presbiakuziyi Önleyebilir Miyim?

Yaşa bağlı işitme kaybını tamamen önlemek mümkün olmasa da yavaşlatmak veya riski azaltmak için şunları yapabilirsiniz:

• Konser gibi gürültülü ortamlarda kulak tıkacı gibi işitme koruyucuları kullanmak
• Özellikle kulaklık kullanırken TV ya da cihazların sesini düşük tutmak
• Diyabet gibi işitme kaybıyla ilişkili sağlık durumlarını kontrol altında tutmak
• Düzenli olarak işitme testlerine girmek
• Sigarayı bırakmak

Presbiakuzi Belirtileri Nelerdir?

Presbiakuzi belirtileri genellikle yavaşça ortaya çıkar ve işitme kaybı ilerledikçe artar. Bu belirtiler, sesleri duyma ve anlama yeteneğinizi etkileyebilir.

Yaygın Presbiakuzi Belirtileri

Belirtiler kişiden kişiye değişir; ancak yaşa bağlı işitme kaybınız olabileceğini gösteren işaretlerden bazıları şunlardır:

• Kuş cıvıltısı veya alarm gibi ince, tiz sesleri duymada zorlanma
• Arka plan gürültüsü varken ya da birden fazla kişi konuşurken konuşmaları anlamada güçlük
• Başkalarının konuşması geveleme ya da mırıldanma gibi duyma
• Seslerin hangi yönden geldiğini anlamada zorlanma
• Erkek seslerini, kadın ve çocuk seslerine göre daha kolay anlama
• Dudak okuma eğilimi
• Telefon konuşmalarını anlamada zorluk
• Daha yüksek sesle konuşma
• TV veya radyonun sesini giderek daha çok açma ihtiyacı

Diğer Belirtiler

Presbiakuzisi olan kişilerde aşağıdaki durumlar da görülebilir:

• Tinnitus (kulak çınlaması): Kulak(lar)da çınlama veya vızıldama hissi
• Hiperakuzi: Motor sesi, sohbet gibi günlük seslerin aşırı yüksek ya da rahatsız edici gelmesi (nadiren)

Presbiakuzinin Görmezden Gelinmesinin Etkileri

Yaşa bağlı işitme kaybının etkileri, yalnızca duymayı değil, günlük yaşamı da etkiler. Araştırmalar, işitme kaybının şu sonuçlara yol açabileceğini göstermektedir:

• İletişim Problemleri: Duyma güçlüğü, konuşmalarda yanlış anlamalara ve strese neden olabilir.
• Sosyal İzolasyon: Sohbetleri takip etmekte zorlanan kişiler, sosyal etkinliklerden kaçınabilir ve yalnızlaşabilir.
• Ruh Sağlığı: Tedavi edilmeyen presbiakuzi; depresyon, kaygı ve düşük özgüven riskini artırabilir.
• Bilişsel Gerileme: İşitme kaybı olan kişilerde demans görülme olasılığı daha yüksektir.
• Güvenlik Riskleri: Alarmları, sirenleri veya yaklaşan araçları duymakta zorlanmak güvenlik riskleri doğurabilir.
• Yaşam Kalitesinde Azalma: Genel olarak, tedavi edilmeyen işitme kaybı yaşam kalitesini belirgin biçimde düşürebilir.

Bu nedenle doğru tanı ve tedavi seçeneklerini konuşmak için bir sağlık uzmanına başvurmak önemlidir.

Presbiakuzi Nasıl Teşhis Edilir?

Presbiakuzi genellikle bir odyolog veya KBB uzmanı tarafından teşhis edilir. Değerlendirme çoğunlukla şunları içerir:

1. İşitme ile ilgili yaşadığınız güçlüklerin ve tıbbi öykünüzün gözden geçirilmesi
2. Kulak kanalının fiziki muayenesi; kulak kiri, şişlik veya kulak zarı hasarı gibi başka nedenlerin ekarte edilmesi
3. Saf ses odyometrisi gibi işitme testleri; her frekansta duyabildiğiniz en düşük ses düzeyinin belirlenmesi

Odyogramınıza bağlı olarak doktorunuz presbiakuzi tanısı koyabilir. Bu değerlendirmede presbiakuzi odyogram bulguları önemlidir. Doktorunuz, presbiakuzi tipleri ve işitme kaybınızın şiddeti hakkında da sizi bilgilendirebilir.

Presbiakuzi Tedavisi İçin Hangi Seçenekler Var?

Presbiakuzi için kesin bir tedavi (tam iyileştirme) yoktur; ancak işitme kaybınızın belirtilerini yönetmek ve günlük yaşamdaki etkisini azaltmak mümkündür. En uygun seçenek, işitme kaybınızın derecesine göre işitme uzmanınız tarafından önerilir.

Presbiakuzi için İşitme Cihazları

İşitme cihazları, yaşa bağlı işitme kaybında en sık kullanılan çözümdür. Sesleri yükselterek daha kolay duyulmalarını sağlar. Hafif ve orta dereceli işitme kaybı olan kişiler için özellikle faydalıdır.

İşitme cihazlarından faydalanabilmek için kulağınızda bir miktar işitme yeteneği kalmış olması gerekir, bu nedenle presbiakuziniz ileri ila çok ileri derecede ise işitme cihazları en iyi seçenek olmayabilir.

Presbiakuzi için Koklear İmplantlar

İşitme kaybınız ileri ya da çok ileri düzeydeyse, doktorunuz koklear implant önerebilir. Koklear implantlar sesleri yükseltmek yerine elektrik sinyallerine çevirir ve iç kulaktaki (koklea) sinirleri uyarır. Sinyaller buradan beyne iletilir ve ses olarak algılanır.

Sonraki Adımlarım Neler?

Yaşa bağlı işitme kaybı ilk anda göz korkutucu gelebilir; ancak pek çok kişi yaş aldıkça bunu deneyimler. İyi haber şu ki, presbiakuziyi yönetmenin ve hayatın tadını çıkarmaya devam etmenin yolları vardır.

Belirti ve nedenleri anladığınızda, işitmenizi korumak için adımlar atabilirsiniz. Kulak koruyucusu kullanmak, genel sağlığınıza dikkat etmek ve düzenli işitme testleri yaptırmak gibi basit önlemler yardımcı olur.

Eğer presbiakuziniz olabileceğini düşünüyorsanız, bir sağlık uzmanına başvurup işitmenizi kontrol ettirin. Erken harekete geçmek, genel yaşam kaliteniz üzerinde büyük fark yaratabilir.